Fizik Tedavi Sırasında En Yaygın Kullanılan Yöntemler

Hastanemizde bulunan uzman hekimlerimiz  tarafından tanısı konulmuş ortopedik, nörolojik, ürolojik, pulmoner vb. rahatsızlıklarınız veya ameliyat sonrası veya öncesi rehabilitasyon gereksinimleriniz için fizyoterapistler, ergoterapistler, fizyoterapi teknikerleri, dil-konuşma-yutma terapistleri yaşam kalitenizi arttırmak ve mevcut ağrılarınızı minimuma indirmek için çeşitli fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri kullanmaktadırlar. Fizik tedavi, fonksiyon ve metobolizmanın düzenlenmesi, ağrıların azaltılması ve özellikle fonksiyonel bağımsızlığın sürdürülmesi amacıyla çeşitli hasta gruplarına (sporcu, sedanter, geriatri, pediatri, engelli vs.) uygulanabilir.

Fizik tedavi sırasında en yaygın kullanılan yöntemler manuel terapi, ultrason, magnetoterapi, tecar terapi, elektroterapi, hidroterapi, bantlama, lazer ve egzersizdir. Bu tedavi yöntemleri her fizik tedavi sırasında rutin olarak uygulanan tedavi yöntemleri değildir. Kişinin hastalığına veya ihtiyacına göre belirlenir.

1. Manuel terapi

Fizik tedavi yöntemi denince akla ilk gelen yöntemlerden bir tanesi manuel terapidir. Mobilizasyon, Manipülasyon, Konnektif doku masajı, Miyofasyal gevşetme teknikleri, lenf drenajı ve tetik nokta (triggerpoint) terapisi gibi el ile uygulanan tedavi yöntemlerinin genel adıdır. Manuel terapi, bu konuda eğitim almış hekim veya fizyoterapistler tarafından eklemlere veya ilişkili yumuşak dokulara uygulanan pasif hareketlerden oluşur. Patolojiye uygun özel teknikler sayesinde uygulanan bölgedeki kan akımını ve hareketi arttırarak lokomotor sistemden kaynaklanan ağrıları azaltır.

2. Yüzeyel Sıcak ve Soğuk Uygulamalar

Fizik tedavide yüzeyel ısıtıcılar kan dolaşımını, ağrı eşiğini yumuşak doku elastikiyetini ve metabolik aktiviteyi arttırma amacıyla kullanılır. Ayrıca ağrı ve kas spazmını azaltırken doku iyileşmesini olumlu yönde etkiler. Genellikle kronik patolojilerde kullanılır. Fizik tedavide soğuk uygulamanın amacı, hücresel metabolizmayı, ağrıyı, kas spazmını, kan dolaşımını azaltmak, hücre dayanıklılığını artırmak ve inflamasyon sürecini yavaşlatmaktır. Genellikle akut rahatsızlıklarda ve ameliyat sonrası konnektif dokunun iyileşmesi için kullanılır.

3. Elektroterapi

Çeşitli frekanslardaki elektrik akımının fiziksel etkilerinden tedavi amacıyla yararlanılması elektroterapi adını alır. Kronik veya akut ağrılı hastalıklarda dolaşımı arttırmak, ödemi azaltmak ve analjezi oluşturmak için kullanılan bir yöntemdir. Direkt düşük şiddette bir akım oluşturarak duyu sinirlerinin uyarılması ile ağrı taşınması bloke edilir. Genel olarak süresi 20-30 dk'dır. Ayrıca farklı elektroterapi modaliteleri, kas aktivitesini ve gücünü artırmak için kas güçsüzlüğü bulunan hasta gruplarında rehabilitasyon uygulamalarına tamamlayıcı olarak kullanılır.

4. Egzersiz

Egzersiz tedavisi fizyoterapi kliniklerinin en önemli parametresidir. Fonksiyonel rehabilitasyon egzersiz programı ile zayıf bölgelerinizi kuvvetlendirerek, daha sağlıklı bir kas iskelet sistemine sahip olabilirsiniz. Postür analizi sonucunda kişiye özel programlanan fonksiyonel rehabilitasyon egzersizleri ağrılar sebebiyle bozulan fonksiyonlarınızı geri kazandırır, kan dolaşımı artırarak doku hasarının iyileşmesini hızlandırır günlük yaşam aktivitelerinizdeki bağımsızlık düzeyinizin artmasını sağlar. Egzersiz reçetesi kişiye özeldir. Yaşlı, çocuk, sporcu gibi farklı fiziksel özelliğe sahip bireylerde egzersiz süresi, şiddeti, türü değişkenlik gösterir.

5. Bantlama

Fizik tedavi yöntemi olan klinikte bantlama koruyucu ve düzeltici olmak üzere iki amaç için kullanılır. Bunun için elastik (kinesiotape, dynamictapevs) veya rijit (atletik tape, flaster) bantlar kullanılır. Koruyucu amaçlı bantlama yaralanmalardan sonra anatomik hareketlerin kısıtlanması veya sportif aktivitelerde eklemlerin korunması amacıyla uygulanır. Bu amaçla yapılan uygulamalarda eklemler üzerine genellikle rijit bant, yumuşak doku üzerine ise elastik bant tercih edilir.

Profesyonel sporcularda yaygınca kullanılan renkli ağrı bantları (kinesiotape) elastik bant sınıfına girer ve daha çok ağrıyı azaltma ve fonksiyonu koruma amaçlı uygulanır. Düzeltici bantlama ise kişinin postüründeki dizilim hatalarını biyomekaniksel olarak düzeltme amacıyla kullanılır (skolyoz, kifoz, basış hataları, diz kapağının yanlış hareket paternivs). Bu uygulamada patolojiye uygun olarak her iki çeşit bantlama kullanılabilir.

6. Ultrason

Ultrason (ultra-sound) insanın işitebileceği seslerden çok daha yüksek frekansa sahip ses dalgalarıdır. Fizyoterapide yumuşak dokular üzerine uygulanan terapatik ultrason dokuda mekanik titreşim (vibrasyon) sağlar. Ses dalgaları ayarlanan parametreye göre dokular tarafından absorbe edilirken, termal ve non-termal etkiler ortaya çıkarır. Ortaya çıkan etkiler dokunun absorbsiyon özelliğine, uygulama süresine, uygulama çeşidine (kesikli, sabit ultrason) bağlı olarak değişir.

Ses dalgalarının mikromasaj etkisi ile patolojik dokunun dolaşımı artar ve ağrıları azalır. Son dönemlerde cryo- ultrason gibi cihazlar soğuk ve ultrasonun etkilerini birleştirerek tedavi etkinliğini arttırmıştır.